Onze langlopende actie in samenwerking met Bond Heemschut en het Cuypersgenootschap heeft geleid tot een succesvolle ontknoping: villa De Bijenschans in Hilversum krijgt de status van gemeentelijk monument en blijft daarmee definitief behouden. 

Na overtuigende contra-expertise heeft de gemeente Hilversum De Bijenschans op de lijst van gemeentelijke monumenten geplaatst. Anders dan de huidige eigenaar steeds betoogde bleek uit deze onderzoeken dat het financieel goed haalbaar is het huis te verduurzamen en er comfortabel te wonen. De Bijenschans is een zogeheten ensemble, waarbij exterieur, interieur én buitenruimte gezamelijk een waardevol geheel vormen. Daarom blijft ook de historisch belangrijke tuin naar ontwerp van Dirk Tersteeg, die in de jaren negentig mede op kosten van de NTs werd gerestaureerd, behouden.

Vanzelfsprekend zijn wij als NTs zeer verheugd over deze ontwikkeling en trots op de inspanningen van de leden van onze commissie Groen Erfgoed.

De volledige geschiedenis rondom de redding van De Bijenschans kun je hieronder teruglezen.

Update 20 juli 2025

CGE-leden Gea de Groot en Johanna Karssen vertegenwoordigden op 9 januari (2025) de NTs in de hoorzitting van de Bezwarencommissie n.a.v. de weigering van de gemeente Hilversum om De Bijenschans als monument aan te wijzen. Er ging een lange en soms ontmoedigende geschiedenis aan vooraf – zie hieronder – maar deze hoorzitting stemde optimistisch: de commissie leek overtuigd te raken van de ernst van de aangevoerde argumenten. Het draaide vooral om enkele op de valreep verschenen documenten waarin de eigenaar de voor hem treurige financiële gevolgen liet zien als de monumentale status zou worden toegekend.  Van verschillende kanten werden die rapporten tijdens de zitting krachtig bestreden, ook door de NTs. Toch moesten we tot half mei wachten voor we bericht kregen dat de gemeente nieuwe onderzoeken liet uitvoeren. Deze contra-expertiserapporten – inclusief een advies van de RCE – verschenen begin juli, en toonden aan, dat het zeer wel mogelijk en financieel haalbaar is het pand te verduurzamen en er comfortabel te wonen. Een geluid dat diametraal staat tegenover de beweringen in de rapporten van de eigenaar. Het wordt nu heel spannend: zal de gemeente overstag gaan, en de monument-status als nog toekennen? En kan daarmee de sloop van het  pand (en daarmee van de tuin) worden voorkomen? We wachten af; de gemeente zal in augustus de knoop doorhakken.

Wat vooraf ging

Tot verbijstering van de NTs, en van vele anderen, heeft de gemeente Hilversum de aanvraag van de NTs afgewezen om huis en tuin aan de Sparrenlaan 20 in Hilversum als gemeentelijk monument aan te wijzen. (Zie elders op onze website: Spoedactie erfgoedorganisaties voor De Bijenschans in Hilversum.) Dit  ondanks twee onafhankelijke onderzoeksrapporten die de cultuurhistorische waarde ervan spijkerhard aantonen. Het besluit  betekent dat het de eigenaar vrij staat zijn plannen uit te voeren: het pand slopen en op die plek een moderne villa neerzetten.

Het was al bijna een jaar bekend dat de de eigenaar zich met alle mogelijke middelen tegen de monumentale status verzette. Zijn uitvoerige verweerschrift heeft de gemeente er nu blijkbaar van overtuigd dat de belangen van deze welgestelde particulier moeten worden gesteld boven die van het gemeenschappelijk en maatschappelijk belang: de bescherming van een cultuurhistorisch uniek stukje erfgoed. Hoewel: van een werkelijke belangenafweging is in de argumentatie van de gemeente eigenlijk weinig tot niets merkbaar: de onderzoeksrapporten die de monumentale waarde aantonen, worden niet eens genoemd. De problemen van de koper/eigenaar  – het huis is niet duurzaam te maken, hij had niet kunnen weten … etcetera  – krijgen daarentegen  alle aandacht.

Bezwaarschrift NTs

De NTs heeft daarom bezwaar aangetekend tegen het desastreuze besluit en zich bovendien met een herhaalde aanvraag tot de RCE gewend om de de Bijenschans met spoed  Rijksmonumentale status te verlenen. Het ontbreken van een serieuze afweging van belangen vormt het cruciale argument: die is namelijk wettelijk verplicht. En trouwens: als men de gemeentelijke overwegingen ten gunste van de koper/eigenaar kritisch beschouwt, blijken die niet al te moeilijk weerlegbaar. Zie hier het bezwaarschrift van de NTs.

Wat speelt hier? Angst voor schadeclaims?  We wachten het af.