Al sinds het jaar 1912 kunnen bezoekers genieten van de prachtige tuin van de Martenastate in Friesland. In februari is de tuin zeker een bezoekje waard wanneer de vele stinzenplanten in bloei komen. Henk Buith, voorzitter van Stichting Martenastate vertelt meer over dit prachtige landgoed.

Het park van Landgoed Martenastate in het Friese Koarnjum is in de maand februari de Tuin van de maand.
Het landschap rondom Koarnjum bestond omstreeks het jaar 1000 uit zeekleigebied met oudere kwelders en kwelderruggen die hier en daar al bewoond werden. Vanaf de late middeleeuwen tot de Renaissance trok deze plek aan de rand van de voormalige Middelsee welgestelde mensen. Adellijke families legden landgoederen aan waarmee ze konden pronken. Zo’n pronkstuk is ook Martenastate. Een groene parel in een overigens agrarische omgeving, slechts 6 kilometer ten noorden van de stad Leeuwarden.

Foto links: vooraanzicht State, foto rechts: kronkelpaden, water, reliëf

Het landschapspark, de state en de overige opstallen en ornamenten zijn rijks erkend monument. De bewonersgeschiedenis is rijk, vanaf de 15e eeuw was er bewoning in het voormalige landhuis, sedert 1899 is een beeldbepalende state hiervoor in de plaats gekomen. Enkele overleden bewoners van de state en familieleden zijn bijgezet in naastgelegen grafheuvel uit 1809, de eerste familiebegraafplaats in de provincie.

Foto links: Grafheuvel, foto rechts: het wandelpad door het park

Het park, 4,5 ha oppervlakte, heeft een romantisch karakter met meerdere elementen uit de Engelse landschapsstijl, zoals enkele oude bomenlanen, hoogteverschillen, meerdere doorkijkjes en royale waterpartijen. Na de entree van het park via de Barokke poort waant de wandelaar zich in de tijden van weleer. De laan met lindebomen en een met kastanjebomen zijn trouwens ook voor vogels een eldorado. De grote verscheidenheid van dit groene erfgoed nodigt wandelaars uit tijdens ieder seizoen.

Foto links: Haarlems klokkenspel langs de Lindenlaan, foto rechts: poort aan de Kastanjelaan

In het voorjaar verandert het park echter in een kleurrijk levend schilderij. Martenastate is volgens Floron een van de belangrijkste vindplaatsen van stinzenflora in Nederland. Deze specifieke voorjaarsbloeiers zijn een grote bezienswaardigheid. Maar liefst twaalf verschillende soorten treffen we hier aan gedurende de eerste maanden van elk jaar. Om enkele te noemen: sneeuwklokje, bonte krokus, holwortel, gele anemoon, bostulp en Haarlems klokkenspel. Bij meerdere stinzenplanten maakt de massaliteit een overweldigende indruk. Martenastate is een ideaal voorbeeld van een landgoed waar de bestuurders van de beherende stichting, bijgestaan door vele andere vrijwilligers, met alle inzet en aandacht voortdurend werken aan het behoud van dit cultuurhistorisch erfgoed van rood én groen.

Foto links: de Bostulp, foto rechts: Gevlekte Aronskelk en Holwortel

Aanvullende informatie: Landgoed Martenastate, Martenawei 2, Koarnjum, www.martenastate.nl Het park is openbaar toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. In de theetuin van de Túnmanswente is het heerlijk nagenieten (www.tunmanswente.nl) Tot het landgoed behoort eveneens een natuurkampeerterrein. Voor aanvullende informatie over overige vindplaatsen van stinzenflora in Noord-Nederland en Noord-Duitsland, zie: www.stinzenflora-monitor.nl

Foto links: veld met Holwortels, foto rechts: de “Vissenkom”

Foto’s: Sjoerd Hogerhuis