Buitenplaats Oranjestein, Oranjewoud

Voor de maand augustus heeft de Commissie Groen Erfgoed van de Nederlandse Tuinenstichting gekozen voor Buitenplaats Oranjestein in Oranjewoud.

Oranjestein – een levend landschap met diepe wortels. Een historische buitenplaats in het hart van Oranjewoud

In het betoverende ‘Parklandschap Oranjewoud’ bij Heerenveen ligt de buitenplaats Oranjestein, een plek waar historie, landschap en stilte samenkomen. Wat ooit onderdeel was van de grotere buitenplaats Oranjewoud van de Friese stadhouders, ontwikkelde zich in de 19e eeuw tot een zelfstandig landgoed. Het diende als zomerverblijf van de families Cats en Bieruma Oosting, die de bekende tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard (1782–1851) inschakelden voor de aanleg van een landschapspark in de stijl van de geliefde Engelse landschapsparken.

Van sierlijke vallei tot hertenkamp

Vanaf 1820 werd het park stapsgewijs uitgebreid tot het huidige oppervlak van circa 27 hectare. De hand van Roodbaard is nog goed zichtbaar, vooral in het zuidwestelijk deel van het park. Hier slingeren paden zich door een komvormige vallei met solitaire bomen, geflankeerd door bosranden en glooiende gazons. Je treft er een slingerende beek met een charmante kettingbrug, een romantische grot en een prieel in een klassieke zichtas.

Een wandeling door het tuin- en parklandschap van Oranjestein is een tocht vol verrassingen. Doorkijkjes naar waterpartijen, lommerrijke bosranden en lange lanen die lijken te verdwijnen in het oneindige landschap: het is alsof de tijd hier heeft stilgestaan. Het is aannemelijk dat in 1854 de plek waar zich nu het hertenkamp bevindt, werd ingezaaid met boekweit. Immers, Agatha Victoria Bieruma Oosting-Brantsma schreef op 13 april 1854 in een brief dat zij een wandeling maakte rondom een veld dat was ingezaaid met boekweit, zodat het in de zomer fraai zou bloeien. Vermoedelijk was dit veld het resultaat van kapwerkzaamheden in een stuk bos.

Moestuin, oranjerie en het stobbenpad

In de tweede helft van de 19e eeuw werd het park in oostelijke richting uitgebreid. Hier verrezen een moestuin en oranjerie, een ‘tropische kas’ en broeibakken, samen met een tuinmanswoning. De moestuin diende als vervanging van de eerdere nutstuin bij het hoofdhuis. Het ensemble is nog grotendeels intact. De oranjerie biedt in de koudere periode onderdak aan tropische planten en fungeert in de zomermaanden als theehuis.

Een bijzonder element in het park is het zogeheten stobbenpad, een zeldzaamheid in Nederland. Het ligt verscholen in het parkbos. Soms wordt gesuggereerd dat het pad zelf (deels) overdekt was, maar dat is niet met zekerheid te zeggen. Het huidige stobbenpad wordt ook wel ‘de grot’ genoemd, maar was in ieder geval niet overdekt met boomstobben. Vanuit dit punt had men zicht op de achterliggende vijver – een geliefd visueel element in landschapsparken uit die tijd.

Bezoek

Oranjestein biedt een levend landschap dat zich met liefde ontvouwt voor wie er met aandacht doorheen wandelt. De combinatie van cultuurhistorie, tuinkunst en natuurlijke schoonheid maakt deze plek tot een heel speciaal rijksmonument in het Friese landschap. De buitenplaats is eigendom van Stichting Stinze-Stiens. Met de aankoop wil de stichting het huis en de tuin als Fries erfgoed behouden. Een bijzondere locatie die een bezoek meer dan waard is.

Openingstijden:

Van mei-oktober is het park elke zondagmiddag geopend van 13-17 uur.
In de oranjerie zijn toegangskaartjes incl. plattegrond voor € 2,50 te koop.
Speciaal vanwege de Tuin van de maand zijn er rondleidingen voor geïnteresseerden op zondagen 10, 17, 24 en 31 augustus.
De rondleidingen starten om 14.00 uur.
Kijk voor alle informatie op www.stinze-stiens.nl